
Humanisme en complottheorieën – een levensbeschouwelijk conflict
Hoewel ‘levensbeschouwing’ lastig precies te definiëren is, kun je in elk geval zeggen dat zij (1) een mens- en wereldbeeld omvat, (2) een
moraal (bepaalde waarden), en (3) een inspirerend zingevingskader. Tezamen bieden deze componenten verklaringen (cognitief) en
troost (affectief) bij grote en kleine levensgebeurtenissen. Was in het verzuilde Nederland iemands levensbeschouwelijke gezindte meestal
duidelijk, vandaag is in het westen levensbeschouwing niet meer een vanzelfsprekend gegeven, en daarmee ook de met levensbeschouwing verbonden moraal, maatschappijvisie en alledaagse zingeving. Huidige tendensen zijn o.a. een toenemende individualisering (‘shoppen op de zingevingsmarkt’),
multiple belonging, en een verschuiving van zingevingsbronnen naar kunst, muziek, sport en andere belevingsmodi. Als gevolg daarvan heerst er bij velen een levensbeschouwelijke verlegenheid.
Van oudsher is levensbeschouwing verbonden met identiteit. De genoemde levensbeschouwelijke verlegenheid in onze cultuur uit zich vandaag in een
sterke hang naar identiteit, zowel individueel als collectief (in bubbels), die mede wordt aangejaagd door de steeds dominantere impact van de (sociale) media. Gezien het narratieve karakter van identiteit is het dan ook niet verbazend dat, na de ‘grote verhalen’ van weleer, zich nu een hausse aan alternatieve verhalen en complottheorieën manifesteert – kleinere verhalen die hun best doen groot te worden. Claimden levensbeschouwingen
en religies voorheen hun ‘waarheid’ als de enig ware, waarna in (‘postmoderne’) reactie daarop de waarheid een poosje uit de mode raakte, nu wordt
een breed gedeeld en bubbel-overstijgend idee van waarheid node gemist. Hoe staat het humanisme in dit krachtenveld? Welke relatie heeft het humanisme met waarheid? En met al die waarheden die door complottheorieën worden geclaimd? En voor zover complottheorieën ondermijnend zijn, hoe kan (en moet?) het humanisme daarmee omgaan?
Inleider: prof.dr. Joachim Duyndam (filosoof –Universiteit voor Humanistiek Utrecht)
Kosten deelname: €12,- p.p. per bijeenkomst. U kunt contant betalen aan de zaal, of dit bedrag storten op bankrekeningnummer
NL 16 TRIO 0198 3836 65 t.n.v. penningmeester HV-Fryslân.
Wanneer u zich vooraf inschrijft voor het bijwonen van alle lezingen geldt een gereduceerd tarief van €60,- (voor de hele
serie). Wanneer u geld overmaakt, graag vermelden welke inleiding/inleidingen het betreft.